
Historia dos parques de cultivo de Carril
Os parques de cultivo de Carril contan cunha dilatada tradición que se remonta varios séculos atrás. Precisamente, os primeiros datos históricos dos que se ten coñecemento datan da Idade Media, constando en distintos escritos os labores de recolección e engorde de moluscos na zona. Dita documentación apuntaba a que Carril era un importante lugar de elaboración e venda de ostras escabechadas, que se enviaban ao resto da Península Ibérica, debido a que o seu porto posuía unhas excelentes condicións para o tráfico marítimo.
Non é ata mediados do século XIX cando se menciona de novo o negocio do marisqueo en Carril. Nos escritos, fálase acerca da pesca de mariscos e viveiros de recoiro, os cales se vendían principalmente en Santiago de Compostela e Padrón.
Ata este momento, a ostra era o molusco de maior produción na zona, pero debido a unha sobreprodución, esta especie empezaba a escasear. Foi entón cando os mariscadores centraron a súa atención no mexillón, que vendían cocido nas comarcas próximas e escabechados en mercados máis afastados.
Auxe das conserveiras
Co desenvolvemento da industria da conserva a principios do século XX, e máis concretamente desde os anos 30, as firmas conserveiras asentadas na comarca comezaron a vender ameixas, navallas e mexillóns. O berberecho nesta época contaba con pouco protagonismo, xa que se consideraba un alimento para o consumo de persoas sen recursos. Durante estes anos, o mercado catalán era o mellor para a venda destas conservas, debido á existencia dunha gran afección a consumir estes alimentos e pola súa extensa dimensión e ampla poboación. Nas primeiras décadas deste século, o marisco con maior reputación e que ofrecía maior rendibilidade era a ostra, un produto con prezo moi elevado e que só estaba ao alcance das persoas con gran poder adquisitivo.
Con todo, e vista a progresiva escaseza destes bivalvos, nos anos 20 existen testemuños sobre o aumento dos carrileños que se dedican ao cultivo da ameixa en viveiros especiais (parques de cultivo). Estes marcábanse con pedras e paus e íanse herdando entre as familias. Os progresos nos transportes que se foron levando a cabo -como a ampliación e melloras de estradas, o aumento das redes do ferrocarril e o incremento dos camións- favoreceron a venda de mariscos.
Co paso dos anos, multiplicáronse as concesións privadas. Foi aí onde xurdiron os enfrontamentos entre os defensores das explotacións comunitarias e as concesións particulares dos parques. De feito, un dos problemas aos que se enfrontaban nesta época os mariscadores era o dereito de uso das zonas de marisqueo, xa que o aproveitamento particular dos recursos durante séculos fora comunitario. Ademais, o furtivismo, o incumprimento das vedas e o baixo prezo das vendas dos mariscos nesta época tamén complicaron a situación.
O golpe dos conflitos bélicos
Durante a Guerra Civil (1936-1939), a venda de marisco decreceu debido a que os principais mercados -como Zaragoza, Madrid, Bilbao e Barcelona- quedaron en zona republicana. Ademais, resultaba de pouco interese enviar este tipo produtos en conserva para abastecer á tropa, dado o seu baixo contido calórico.
Coa 2ª Guerra Mundial, deuse unha escaseza de aceite pola desfeita nas zonas de terreos de oliveirais. Por iso, os fabricantes víronse na obriga de procurar novas alternativas e optaron pola preparación en escabeche e polas conservas de moluscos ao natural.
Durante as dúas décadas posteriores á guerra, as ameixas, as ostras e os berberechos convertéronse na maior fonte de ingresos das poboacións costeiras. Ao atoparse nunha época de fame, estes mariscos constituían unha fonte alimenticia cun alto contido en proteínas. Por iso, o seu consumo aumentou, marcada a demanda por un factor de necesidade e tamén polo seu exquisito sabor. Así, estes produtos consumíanse tanto frescos como en conserva, o que trouxo consigo un aproveitamento descontrolado e unha sobreexplotación das zonas de marisqueo. Nesta época, os conserveiros eran os principais compradores de moluscos. Entre 1946 e 1948, o aumento das demandas das conserveiras e varias malas colleitas, provocaron que ameixa sufrise un aumento elevado no seu prezo que sorprendía a todo o mundo.
No 1950, o marisqueo converteuse nunha fonte de traballo e ingresos fundamental para as familias, xa que levaba varios anos sufrindo a falta de sardiña, que se prolongaría ata 1956. Ademais, a poboación aínda seguía sufrindo os danos colaterais da Guerra Civil. Esta situación levou a que se estendese o marisqueo non controlado, o que facía perigar a reprodución e a desaparición definitiva dalgunha especie de marisco. De feito, nesta época, a maior parte dos mariscos vendíanse sen chegar á lonxa.
Legalización de parcelas
En 1958, as autoridades da Mariña de Vilagarcía en colaboración coa Confraría iniciaron o primeiro proceso de legalización dos viveiros fixos de mariscos, que seguían en mans da maioría dos veciños de Carril e que se seguían transmitindo de pais a fillos. Devandito proceso finalizou en decembro de 1961, data na que se legalizaron un total de 611 parcelas.
Entre 1960 e 1975, a produción de mariscos obtivo récords históricos, debido a unha maior demanda interna e a outra externa desde Europa, debido a un gran crecemento económico que recibiu o nome de “Idade Dourada”. As autoridades nesa época seguían sen poder levar a cabo unha explotación ordenada e controlada destes recursos.
Unha entidade para velar polos intereses dos parquistas
Chegando a tempos actuais, e ante a desprotección desta histórica profesión, no sector da acuicultura xorde a necesidade de crear unha entidade que, á marxe da Confraría de Carril -netamente marisqueira-, se encargue de protexer os intereses dos Parquistas de Carril. Así foi como naceu a Agrupación de Produtores de Parques de Cultivo de Carril. Constituída o 13 de novembro de 1989, é a máis numerosa en socios e en importancia socioeconómica. Os últimos datos oficiais da Consellería do Mar aclaran que, actualmente, hai ao redor de 650 familias de parquistas, das cales 670 socios pertencen a esta entidade sen ánimo de lucro. En termos socioeconómicos, sitúase como a primeira empresa do Concello de Vilagarcía de Arousa.